Badem
- Badem ağacının tarihçesi eski Babil’e kadar uzanmakta olup tarihçiler tarafından en eski kültürü yapılan meyveler arasında olduğu bildirilmektedir. Ayrıca Mısır’da İskenderiye yakınlarındaki Faros adasında bulunan ganimetler arasında bademe rastlanıldığı da ifade edilmektedir. Badem, “Rosales” takımının, “Rosaceae” familyasının “Prunoideae” alt familyasının “Amygdalus” cinsine ait sert çekirdekli meyve tohumudur.
- Bademin anavatanının Batı ve Orta Asya olduğu bildirilmektedir. İran, Hindistan ve Pakistan’da doğal yayılım göstermiş ve zamanla bu ülkelerden Akdeniz Bölgesi’ne yayılmıştır. Dünya badem üretiminin %81’ini Amerika Birleşik Devletleri (özellikle Kaliforniya eyaleti), %7’sini Avustralya, %4’ünü İspanya, %1’ini ise İran ve Tunus karşılamaktadır.
- Türkiye’de çoğunluğu Ege Bölgesi olmak üzere Akdeniz, İç Anadolu ve Marmara Bölgeleri’nde badem yetiştiriciliği yapılmaktadır.
- Badem, botanik olarak şeftali ve kayısı gibi “sert çekirdekli meyve” olarak nitelendirilmekte fakat olgun bademin içi yendiğinden “sert kabuklu meyveler” grubunda yer almaktadır. Badem, çekirdek/meyve eti (nut; endosperm), iç kabuk (skin; testa), dış kabuk (kahverengi tabaka; endokarp) ve yeşil kabuk (eksokarp ve mesokarp) olmak üzere dört ayrı bölümden oluşmaktadır. Türkiye’de yeşil kabuklu çağla devresinden itibaren tüketilmektedir. Yenebilen tatlı badem tohumları kavrularak ya da kavrulmadan çerez olarak tüketilebildiği gibi, çeşitli yiyeceklerin hazırlanmasında, şekerleme, çikolata ve pasta endüstrisinde, badem yağı, badem ezmesi, badem sütü ve badem unu yapımında kullanılmaktadır
Ekzokarp Mezokarp Endokarp
Üç değişik kattan oluşan sert kabuklu lif deposu meyve…Badem, üç katmandan oluşur. Dış ekzokarp, orta etli mezokarp ve iç endokarp ve yenilebilen tatlı ve hafif acı olabilen çekirdektir.
Besin ve Enerji öğeleri
|
|||||
Makro Besinler | Mineraller | Vitaminler | |||
Su | 4.70 g | Kalsiyum | 383 mg | B2 | 1.01 mg |
Enerji | 606 kcal | Demir | 2.98 mg | B6 | 0.14 mg |
Protein | 17.24 g | Magnezyum | 336 mg | E vitamini | 26.22 mg |
Toplam Yağ | 56.96 g | Fosfor | 671 mg | ||
Toplam Şekerler | 3.45 g | Potasyum | 705 mg | ||
Diyet lifi | 11.80 g | Sodyum | 1 mg | ||
Çinko | 3.08 mg | ||||
Bakır | 100 mg | ||||
Manganez | 2.28 mg | ||||
Selenyum | 2.50 μg |
**E vitamini ve fosfor, kalsiyum, magnezyum, demir, çinko ve selenyum minerallerinin değerli bir kaynağı olan bademin bir avuç içine denk gelen miktarı yaklaşık olarak 25 gramdır.
El Bademi
Özenle seçilmiş tohumlarla doğal koşul ve ortamda yetiştirilmiş el bademleri.
100% doğal mahsuller.
Çiğ Badem ve Sağlık
-
Bademin kardiyovasküler, diyabet, vücut ağırlığı, iltihaplanma ve oksidatif stres gibi birçok hastalığın önlenmesi ya da tedavi edilmesinde olumlu etkileri üzerine çok sayıda çalışma bulunmaktadır.
-
Günümüzde beslenme ve sağlık arasındaki pozitif korelasyonu ortaya koyan çalışmalar, günlük diyette fonksiyonel bileşenlerin tüketimi ile hastalıkların önlenebileceğine ve hayat kalitesinin iyileştirilebileceğine dikkat çekmektedir. Fonksiyonel gıdalar arasında yer alan badem, akut ve kronik birçok hastalığın gelişmesinin önlenmesinde ve bazılarının tedavisinde olumlu etki göstermesinden dolayı her gün belirli miktarda tüketilmesi önerilen sert kabuklu meyveler arasında yer almaktadır.
- Kolesterol ve kalp-damar hastalıkları: Badem ve diğer sert kabuklu meyvelerin düzenli olarak tüketiminin kalp-damar hastalıklarının önlenmesi üzerine olumlu etkisinin olduğu yapılan çalışmalarla gösterilmektedir.
- Antiinflamasyon etkisi: İnflamasyon, (enflamasyon, yangı veya iltihaplanma) canlı dokunun her türlü canlı, cansız yabancı etkene veya içsel/dışsal doku hasarına verdiği hücresel, sıvısal ve damarsal bir seri yanıttır. İnflamasyon özellikle kardiyovaskuler hastalıklar ve tip 2 diyabetin gelişiminde kritik öneme sahiptir. Düzenli badem tüketmenin inflamasyon biyobelirteçleri üzerine olumlu etkisinin olduğu bildirilmektedir. Bademin bileşiminde yer alan antioksidan vitaminler, lifler, arjinin, magnezyum ve fitokimyasallar antiinflamasyon etki ile ilişkilendirilmektedir.
- Antioksidan etkisi: Diyetle alınan doğal antioksidan bileşenler kronik dejeneratif hastalıklara neden olan oksidatif stresin önlenmesinde önleyici etkiye sahiptirler. Badem DNA, lipit ve proteinleri oksidasyondan koruyan güçlü antioksidan etkiye sahip yüksek oranda α-tokoferol ve polifenol içeriğine sahiptir.Bademin hem meyvesi hem de yan ürün olarak değerlendirilen kabukları antioksidan özellikteki biyoaktif bileşikleri içermektedir. Birçok çalışmada bu biyoaktif bileşenlerin özellikle LDL-kolesterol oksidasyonuna karşı koruyucu etkili olduğu saptanmıştır.
- Antikanserojen etkisi: Bademin antikanserojen etkisi Vitamin E, diyet lifi, çoklu doymamış yağ asitleri, selenyum, folik asit ve fitoöstrojen içeriği ile ilişkilendirilmektedir.
- Safra kesesi hastalığı üzerine etkisi: Bademin bileşiminde yer alan tekli ve çoklu doymamış yağ asitlerinin safra kesesi taşlarının oluşumunu engellediği bilinmektedir. Diyet lifi, magnezyum, fitokimyasallar ve antioksidan vitaminler de safra kesesi sağlığını destekleyebilmektedir.
- Hafızayı geliştirme etkisi: Uzun süreli badem tüketiminin, hipokampus ve beynin frontal korteksinde asetilkolin içeriğini arttırdığı, sağlıklı sıçanlarda hafıza fonksiyonlarını geliştirdiği ve hafıza kaybı gösteren sıçanlarda da hastalıkla ilgili semptomların azalmasına neden olduğu saptanmıştır. Ayrıca Alzheimer hastalığının önlenmesinde de badem tüketiminin önemli olduğu bildirilmektedir. Özellikle Vitamin E yaşlanma ile ortaya çıkan nörodejeneratif hastalıkları önleyebilmektedir.
- Prebiyotik etkisi: Hem çiğ hem de kavrulmuş bademin bağırsak mikrobiyotasını yararlı mikroorganizmalar lehine değiştirerek potansiyel prebiyotik etkiye sahip olduklarını, ayrıca kavurma işleminin prebiyotik etkiyi az da olsa azalttığını saptamışlardır.
- Kilo kontrolü ve diyabet üzerine etkisi: Badem, düşük karbonhidrat içeriği, sağlıklı yağ asitlerini içermesi, yüksek oranda bitkisel protein, diyet lifi ve magnezyum içermesi nedeni ile düşük glisemik indekse sahip bir gıdadır. Özellikle bademin zengin diyet lifi, protein içeriği ve düşük glisemik indekse sahip olması nedeni ile besin emilimini geciktirdiği, uzun süreli tokluk sağladığı ve iştahı azalttığı saptanmıştır.
- Diğer fonksiyonel etkileri: Bademin boğaz kuruluğu, viral enfeksiyonlar, peptik ülser tedavisinde etkili olduğu, üriner retansiyonun hafifletilmesine yardımcı olduğu, afrodizyak özellik gösterdiği, ürtiker ve deri lezyonlarının iyileştirilmesinde olumlu sonuçlar verdiği bildirilmektedir. Ayrıca badem glüten içermediğinden dolayı çölyak hastalarının beslenmesinde önemli bir gıda grubunu oluşturmaktadır.